شیشه یکی از مواد قابل بازیافت بسیار ارزشمند است. در این مقاله قصد داریم علاوه بر مرور مراحل بازیافت شیشه، 5 علت اصلی بازیافت آن را بررسی نماییم و در نهایت، این فرایند را به صورت عملی در فیلم بارگذاری شده مشاهده نماییم.
پیش از آنکه مراحل بازیافت را بررسی کنیم لازم است بدانیم، آیا کلیه‌ی شیشه‌های مصرفی قابل بازیافت هستند؟
چه شیشه‌هایی قابلیت بازیافت دارند؟
کاربرد شیشه بسیار گسترده است. وسایل و لوازم طبی و آزمایشگاهی، ظرف های غذا، بطری های نوشیدنی ها و آب معدنی، لامپ ها و… همگی جز موارد گوناگون استفاده شیشه هستند. شیشه‌های قابل بازیافت، شامل تمام بطری‌های انواع نوشیدنی‌ها و تمام ظروف دهانه گشاد شیشه‌ای و ظروف حاوی چاشنی است.
بازیافت کدام شیشه‌ها ممکن نیست؟
شیشه‌های غیرقابل بازیافت شامل: شیشه شکسته‌های مورد استفاده در ساخت پنجره، شیشه شکسته جلو اتومبیل، ظروف پیرکس، ظروف شیشه‌ای تزئینی، لامپ روشنایی یا لوله فلورسنت، شیشه‌های آزمایشگاهی و طبی، آینه، شیشه‌های لعابی مانند کریستال و شیشه تلویزیون است.
مراحل بازیافت شیشه
- جمع آوری شیشه های مصرف شده:
- انتقال به مرکز بازیافت:
- تفکیک انواع شیشه:
- خرد کردن و جداسازی:
- ذوب و ترکیب شیشه:
در صورتی که این مرحله در مبدا و توسط مصرف کننده صورت گیرد، بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود.
این کار به وسیله ماشین‌های مخصوص صورت می‌گیرد.
شیشه‌های قابل بازیافت نیز باید به تفکیک رنگ جداسازی شوند. چرا که ترکیب همه این شیشه‌ها منجر به تولید محصولی بی‌کیفیت و بدرنگ خواهد شد.
در این مرحله شیشه های رنگی به خرده شیشه تبدیل می شوند. شکستن شیشه ها به خرده شیشه جهت تسهیل فرایند بازیافت انجام می گیرد. هم چنین در این مرحله مواد غذایی، قطعات فلزی، چسب های به کار رفته شده و سایر مواد زائدی که در فرایند بازیافت جایی ندارند، از شیشه ها جدا می شوند.
شیشه های خرد شده در این مرحله در دستگاه مخصوص حرارت دهنده، ذوب می‌شوند. علاوه بر آن، ترکیباتی مانند سیلیس، کربنات سدیم (خاکستر سودا) و آهک اضافه باید به آن‌ها افزوده شود. استفاده از این مواد، در مراکز مختلف، متفاوت است. تصویر زیر شماتیک بازیافت شیشه تحت سیکل بسته را نشان می‌دهد.
چرخه‌ی بازیافت
بازیافت شیشه تحت دو چرخه صورت می‌گیرد که نوع فرآورده و محصولی که از بازیافت آن حاصل می‌شود، بسته به چرخه‌ی بازیافت، متفاوت است.
چرخه بسته: محصولاتی که بازیافتشان در چرخ بسته صورت می گیرد، بارها و بارها مورد استفاده قرار گرفته و هدررفت در این چرخه در حداقل مقدار ممکن است. شیشه های بازیافت شده در این چرخه، برای تولید بطری و ظروف جدید، تولید آسفالت و گرد شیشه استفاده می‌شود.
چرخه باز: شیشه ای که بازیافت آن در چرخه باز انجام می‌شود، قابلیت بازیابی مجدد را نداشته و از چرخه‌ی بازیافت خارج می‌شود. از جمله کاربردهای محصولات شیشه ای با چرخه باز عبارتند از: تولید پشم شیشه و فایبرگلاس، تولید سمباده، تولید رنگ های شفاف و براق مانند رنگ خطوط خیابان و جاده.
علل اصلی بازیافت شیشه
برای بازیافت این ماده ارزشمند، دلایل بسیار زیادی وجود دارد که ما به 5 دلیلی اصلی می‌پردازیم.
- این ماده دارای سیکل بازیافتی ساده و کم‌هزینه است.
- شیشه در اثر بازیافت کیفیت خود را حفظ می‌نماید، به که تا 15 مرتبه قابل بازیافت است.
- با بازیافت این ماده، علاوه بر صرفه جویی در مواد خام، در انرژی نیز صرفه جویی می‌شود.
- به ازای هر تن تولید شیشه نو از ماده خام اولیه ۸/۲۷ پوند آلودگی، تولید می‌شود که بازیافت شیشه این مقدار را ۲۰–۱۴ درصد و مصرف انرژی را به ۳۲–۲۵ درصد کاهش می‌دهد و می‌توان به ازای هر تن شیشه بازیافتی ۹ گالن نفت ذخیره می‌شود.
- مواد اولیه تولید شیشه اکسید کلسیم و سیلیس هستند که هر دو از منابع تجدید ناپذیر هستند. بنابراین اجرای طرح بازیافت شیشه به لحاظ زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به این که همه‌ی شیشه های قابل بازیافت نیستند، اجرای طرح‌های جداسازی در مبدا و به دست مصرف‌کننده، جهت کاهش هزینه‌ی بازیافت، بسیار حائز اهمیت است.چرا که پرهزینه‌ترین و سخت ترین بخش بازیافت جداسازی شیشه از زباله‌های شهری است.
