بازار عجیب اسقاطی ها

طی هفته‌های اخیر، شاهد تصویب و تایید لایحه واردات خودروهای کارکرده بودیم. بنابراین این طرح اکنون به یک قانون تبدیل شده است و افراد بسیاری به حوزه واردات اتومبیل‌های دست دوم وارد خواهند شد. با ...

طی هفته‌های اخیر، شاهد تصویب و تأیید لایحه واردات خودروهای کارکرده بودیم. بنابراین این طرح اکنون به یک قانون تبدیل شده است و افراد بسیاری به حوزه واردات اتومبیل‌های دست دوم وارد خواهند شد. با این حال یک شرط به عنوان سرعت‌گیر در این لایحه عمل می‌کند و آن‌هم بند مربوط به خودروهای اسقاطی است.

براساس آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده، به ازای هر دو عدد خودرو وارداتی باید یک گواهی اسقاط ارائه شود. واریز وجه ریالی معادل گواهی اسقاط امکان‌پذیر نیست و تنها گواهی اسقاط خودرو فرسوده قابل قبول است. این شرط پیش از این برای واردات کامیون‌های کارکرده نیز وجود داشت اما با اصلاح قانون واردات خودروهای کارکرده سنگین، جایگزین ریالی برای آن تعیین شد. اکنون متقاضیان واردات خودروهای سنگین کارکرده می‌توانند با پرداخت 1.5 درصد قیمت خودرو، جایگزینی برای گواهی اسقاط ارائه دهند.

سهم نوسازی ناوگان فرسوده بر دوش مردم

برای سال‌ها، فرآیند اسقاط اتومبیل‌های فرسوده با کمک واردات خودرو صورت می‌گرفت. واردات خودرو با وجود محدودیت‌ها ادامه داشت و سالانه حدود 30 الی 40 هزار دستگاه خودرو به کشور وارد می‌شد. به ازای واردات هر خودرو جدید، درصدی تحت عنوان اسقاط خودروهای فرسوده دریافت می‌شد که در اختیار ستاد نوسازی خودروهای فرسوده قرار می‌گرفت. بنابراین افراد می‌توانستند خودروهای فرسوده خود را به مراکز اسقاط تحویل دهند و در ازای آن یک خودرو جدید از خودروسازان تحویل بگیرند. با این حال توقف واردات خودرو که از سال 1397 آغاز شد، این فرآیند را پس از سال‌ها به هم ریخت.

اکنون دیگر خودرویی به کشور وارد نمی‌شد، بنابراین عایدی ستاد بازسازی خودروهای فرسوده از بین رفت. در نتیجه هزاران مرکز اسقاط خودرو در سراسر کشور به تعطیلی کشانده شدند و حجم خودروهای فرسوده حاضر در جاده‌ها افزایش یافت. اصرار بر خودروسازان برای شرکت در طرح نوسازی خودروهای فرسوده نیز پاسخگو نبود تا این خودروها همانند دهه 1370 و 1380، به معضل شهرها و جاده‌های ایران تبدیل شوند.

حال قانون‌گذار فرصت را غنیمت شمرده است تا با استفاده از عطش مصرف‌کنندگان برای واردات خودرو، معضل خودروهای فرسوده را حل کند. مطابق قانون واردات خودروهای کارکرده، هر شخص حقیقی قادر به واردات یک خودرو خواهد بود. البته برای ورود خودرو و دریافت پلاک هزینه‌های گزافی تا دو برابر قیمت خودرو از او اخذ می‌شود. یکی از همین هزینه‌ها، مربوط به گواهی اسقاط خودروهای فرسوده است. دلالان نیز فرصت را غنیمت شمرده‌اند تا با استفاده از شرایط پیش آمده، قیمت خودروهای اسقاطی را افزایش دهند.

رانت جدید برای مالکان خودروهای اسقاطی

مطابق آن‌چه در قانون واردات خودروهای کارکرده ذکر شد، اکنون متقاضیان واردات خودروهای دست دوم بایستی گواهی اسقاط به گمرک ارائه دهند. بنابراین علاوه بر هزینه‌ای که صرف خرید خودرو کارکرده خارجی می‌شود، بایستی یک خودرو فرسوده نیز خریداری شود. ساده‌ترین خودروهای فرسوده موجود در بازار ما، نسخه‌های قدیمی پیکان و رنو هستند.

در حال حاضر برای خرید یک پیکان جهت اسقاط، به بودجه‌ای در حدود 60 میلیون تومان نیاز خواهید داشت. خرید رنو پی کی نیز بین 50 الی 80 میلیون تومان بودجه نیاز دارد. البته این شرایط مربوط به زمان حال است. اگر فرآیند واردات خودروهای کارکرده رونق بگیرد و افراد بسیاری اقدام به واردات خودرو دست دوم کنند، قیمت خودروهای اسقاطی به سطوح بالاتر نیز ارتقا خواهد یافت.