فلز آلومینیوم به دلیل موارد استفاده فراوانی که در صنعت دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین ارزش این فلز بعد از مس در جایگاه دوم فلزات رنگین قرار میگیرد.ضایعات آلومینیوم نیز به دلیل موارد استفاده ای که در صنعت دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله قصد داریم که انواع ضایعات آلومینیوم در بازار ایران را بیشتر بشناسیم و از ارزش آنها مطلع شویم.ضایعات آلومینیوم نیز مثل دیگر ضایعات میتواند شامل قراضه نو و کهنه باشد.
ضایعات کهنه: فلز آلومینیوم پس از طی عمر مصرف به ضایعات کهنه تبدیل شده تا بازیافت شود.
ضایعات نو: ضایعات آلومینیوم حاصل از زائدات تولید میباشد.
به طور کلی ضایعات آلومینیوم در بازار ایران به دو دسته آلومینیوم نرم و آلومینیوم خشک تقسیم میشود. آلومینیوم نرم نسبت به آلومینیوم خشک دارای کیفیت وخلوص بالاتری بوده و شکل پذیری و انعطاف بیشتری دارد در حالی که آلومینیوم خشک شکننده بوده و در فرایندهای ریخته گری استفاده میگردد. به تبع خصوصیات این دو نوع قراضه ارزش آلومینیوم نرم نیز بالاتر از نوع خشک میباشد.
در زیر به شرح کوتاهی از انواع قراضه آلومینیوم میپردازیم:
درب و پنجرههای آلومینیومی نسبت به نسل قبلی خود که از پروفیل آهنی ساخته شده بود، عایقهای صوتی، حرارتی بهتری دارند و دارای وزن کمتری هستند و صنعتگران این محصول، دائم در حال پیشرفت تکنولوژی در آن هستند. بنابراین پس از بازسازی ساختمانها ،چارچوبهای کهنه به عنوان ضایعات فروخته میشوند. این نوع قراضه پس از کسر ضایعات آهنی از آنها به عنوان قراصه آلومینیوم نرم قابل فروش میباشند و دارای قیمت مناسبی میباشند.
آلومینیوم کاربردهای وسیعی در پخت و پز دارد. از ورق ها و ظروف یکبار مصرف پخت آلومینیومی گرفته تا قابلمه، کتری و… . دلیل پرطرفدار بودن ظروف آلومینیومی، سبک بودن آن نسبت به سایز ظروف و پخش کردن سریع و یکنواخت حرارت است. البته با توصیه های بهداشتی جهت عدم استفاده از ظروف آلومینیومی و نیز پیشرفت تکنولوژی، به مرور اجناس دیگری جاگزین ظروف آلومینیومی شدند. ضایعات این بخش هم جز نوع نرم بوده و دارای ارزش قیمتی مناسبی هستند .
رادیاتور قسمت مهمی از اتومبیل ها است که برای خنک نگه داشتن موتورهای خودرو به کمک مایع معروف به خنک کننده استفاده می شود. رادیاتورهای آلومینیومی نسبت به مس، مقاومت بیشتری دارند و دیرتر فرسوده میشوند. این ضایعات چنانچه متعلقات اضافه از آن حذف گردد به عنوان ضایعات نرم قابل فروش هستند.
از آلومینیوم میتوان در ساخت و تولید انواع سیم برق استفاده کرد. آلومینیوم به خاطر قیمت پایین و هدایت الکتریکی بالایی که دارد در صنایع برق کاربرد زیادی دارد. سيم و كابلهاي آلومينيومي بدون روكش كه پس از کندن روکش آنها به نوع نرم قراضه تبدیل میشوند که ارزش آنها بالاتر از همه انواع قراضه آلومینیوم هستند.
سیم و کابل های روکشدار آلومینیومی دارای هادی از جنس آلومینیوم نرم میباشد که در جاهایی که کیفیت رسانش الکتریکی به اندازه بصرفه بودن آن اهمیت ندارد، استفاده میشود. قیمت این نوع بسته به میزان آلومینیوم و نوع محافظ (سرب ، فولاد) کابل قابل تغییر میباشد.
این کابل ها در مواردی که استفاده از خطوط با هادی های لخت هوایی منجر به بروز حوادث خطرات جانی و حوادث میشود و یا اینکه رعایت حریم خطوط برق و سایر نکات فنی و ایمنی شبکه برق مقدور نیست استفاده میگردند. از عمده ترین این موارد میتوان به مسیرهایی اشاره نمود که دارای عرض کم بوده و یا در آنها موانعی از قبیل ردیف درختان وجود دارد. این نوع ضایعات از نوع نرم هستند ولی بدلیل داشتن فولاد و روکش از ارزش پایینتری نسبت به کابل روکشدار آلومینیومی معمولی دارند.
هاديهاي آلومينيومي تقويت شده با فولاد با پوشش آلومينيوم در خطوط توزيع و انتقال و در مناطقي كه به مقاومت به خوردگي و درجه حرارت بالا نياز است مورد استفاده قرار ميگيرند. اين هاديها اغلب در مناطقي كه آلودگي هوا وجود دارد و در امتداد ساحل و يا مناطق صنعتي بكار برده ميشوند. از طرفی توجیه پذیری از لحاظ قیمت دلیل دیگر استفاده میباشد. عموما این نوع ضایعات به طور میانگین 35 درصد وزنش فولاد میباشد و پس از کسر فولاد آلومینیوم نرم محاسبه میشود و هم قیمت سیم بدون روکش است.
با توجه به افزایش قیمتها، این روز ها جایگزینی سیم لاکی آلومینیومی در سیم پیچ موتورهای الکتریکی به جای سیم لاکی مسی قابل توجیه میباشد. بنابراین بعد از عمر مفید این موتورها سیم لاکی آلومینیومی آن، تبدیل به ضایعات برای بازیافت میشود.نحوه تشخیص این سیم پیچ ها از روی رنگ آن میباشد و ارزش آنها در برابر سیم لاکی مسی خیلی پایینتر است.
پروفیل آلومینیومی کاربرد بسیاری در صنایع مختلف دارد. از جمله خودروسازی، واگن سازی، ساخت و ساز، برق و ساختمان و ... این نوع ضایعات نرم محاسبه شده و چنانچه پوشش رنگ نداشته باشند بعد از سیم لخت بالاترین ارزش را در قراضه های آلومینیوم دارد.
این محصول بعد از عبور آلومینیوم از بین غلطکها و فشرده و نازک شدن، در نهایت برش خورده و برای بدنه خودرو و هواپیما، قوطی های نوشیدنی، نمای ساختمان دیده میشود. نوع آجدار آنرا به عنوان کفپوش بعضی مکانها از جمله ایستگاههای اتوبوس استفاده میکنند. این قراضه هم از نوع نرم محسوب شده و در صورت نداشتن رنگ تقریبا هم رده پروفیل میباشد.
سیلندر در موتورها و پمپهای رفت و برگشتی، فضایی استوانهای است که پیستون در آن حرکت میکند. سیلندرها و پیستون ها دارای طیف وسیعی از اندازه و تعداد میباشند. لیکن تقسیم بندی سیلندرها را میتوان بر اساس نحوه ساخت و ریخت داخلی آنها انجام داد. بدنه موتورها یا همان بلوک سیلندر معمولا به شکل ریخته گری و از جنس چدن یا آلیاژ آلومینیوم میسازند. که در اینجا منظور ما جنس آلومینیوم آن میباشد. جنس سیلندرها از نوع آلومینیوم خشک میباشند و چنانچه بار ضایعات آن یکدست باشد در بین قراضه های آلومینوم خشک از مرغوبیت بالایی برخوردارند.
رینگ های خودرو به 2 دسته ی فولادی و آلومینیومی تقسیم میشوند:
عموماً رینگهای آلومینیومی با نام رینگهای اسپرت در خودرو استفاده میشود و از جنس آلومینیوم خشک میباشند و دارای رنگ نقرهای میباشند. رینگهای آلومینیومی سختی بیشتری دارند و فشار بیشتری تحمل میکنند البته احتمال خرد و شکستن آن بعد از فشار بیش از حد وجود دارد. چنانچه این بار یکدست باشد در این رده دارای ارزش خوبی میباشد.
شوفاژها از نوع آلومینیوم خشک میباشند چراکه از روش ریخته گری تولید میشوند. ورق های آلومینیومی وزن زیادی ندارن و شکننده اند بنابراین رادیاتور پره ای سبک بوده و در ساختمان هایی که دیوار پیش ساخته دارند استفاده از این نوع رادیاتور گرمایشی گزینهی مناسبی است. ضایعات شوفاژ در بازار یا بصورت پره ای خریداری میگردد و یا بصورت کیلویی که در حال حاضر دورنریز این نوع ضایعات را بصورت کیلویی خریداری میکند.
قطعات ریخته گری شده از جنس آلومینیوم خشک میباشند که در مقاصد الکتریکی و یا جاهایی که خاصیت ضد خردگی و زنگ زدگی حائز اهمیت میباشد مورد استفاده قرار میگیرد.
از دیگر آلومینیومهای خشک میتوان به کرکره های برقی منازل و مغازه ها اشاره کرد.
کرکره آلومینیومی نوعی کرکره میباشد که تیغه های آن از بیلت استاندارد آلومینیوم با تکنیک تولید اکستروژه تولید و ساخته می شود. از خصوصیات کرکره آلومینیومی مقاومت بسیار بالای آنها در برابر ضربات و قدرت تحمل حرارت بالا می باشد.
ظروف نسوز هم میتوان به آلومینیوم خشک اختصاص داد. این ظروف آلومینیومی دارای دو بخش مهمِ بدنه و پوشش هستند است و دارای بدنه ی آلومینیوم خالص هستند. بدنههای آن ها به صورت ورقههای آلومینیومی پرس شده اند. به این گونه که ورقه های آلومینیوم خالص را به شکل تابه یا قابلمهی مورد نظر در میآورند. این ظروف عموما از ضخامت بالایی برخوردارند و در بازار به ظروف چدنی معروفند. این نوع بار هم در این رده با توجه به یکدست بودن از ارزش خوبی برخوردارند.
در انتها برای جمع بندی باید گفت در میان دسته آلومینیوم نرم از لحاظ قیمتی با الویت زیر دارای ارزشند:
سیم لخت، پروفیل و شاخه، ظروف، درب و پنجره، صفخات، رادیاتور، سیم مغز فولاد، کابل روکشدار و سیم آرمیچری و کابل خودنگهدار و در میان آلومینیوم های خشک اولویت زیر برای قیمت در بازار حاکم میباشد:
رینگ آلومینیومی ،سیلندر و پیستون ،ظروف نسوز چدنی، قطعات آلومینیومی، کرکره و پره شوفاژ
سامانه دورنریز برای کلیه رده های بالا با توجه به رنج وزن قیمت اعلام کرده و از مشتریان خود خریداری میکند.